Opeens begint er iemand te schreeuwen. Luidkeels. ‘Jij daar, Jezus uit Nazaret! Laat me met rust! Je bent zeker gekomen om mij te vernietigen?’ Het is een man die daar in de synagoge aan het roepen is. ‘Ik weet precies wie je bent. Je bent de heilige van God.’
Jezus is daar inderdaad. Het is sabbat en Jezus is met zijn leerlingen naar de synagoge gegaan. Iedere sabbat bezoekt hij de plaatselijke synagoge. Vandaag hebben ze in de sjoel van Kafarnaüm aan Jezus gevraagd of hij misschien iets wil vertellen. Dat gebeurt. Jezus neemt het woord, legt uit, onderwijst en leert. ‘Kijk, als je dit leest dan kun je daaraan denken. Dat wordt ermee bedoeld.’ Een harde stem heeft Jezus niet. Sommige ouderen achterin kunnen hem niet altijd goed verstaan. Jezus herhaalt dan wat hij heeft gezegd. Het maakt indruk wat Jezus zegt. Hij zegt de dingen anders. Wat hij zegt komt anders binnen. Alsof je nu pas begrijpt: oh, je kunt het ook op deze manier zien! Kan ik het ook zo doen? Jezus spreekt met gezag over tastbare dingen en over de ervaarbare realiteit van het leven. Het laat een onvergetelijke indruk achter. Wát Jezus gezegd, lezen we overigens niet.
En dan wordt er geschreeuwd. Er begint iemand te roepen. ‘Hé, jij daar, Jezus uit Nazaret!’ Jezus reageert. Het conflict gaat hij niet uit de weg. ‘Mond houden en wegwezen!’ zegt Jezus. Let op, dat zegt Jezus niet tegen de man die aan het schreeuwen is. Jezus spreekt de demon aan die de man in de greep houdt. Het woord demon betekent zoiets als kwade geest. Het is een manier van omschrijven dat hier iemand aan het woord is die volstrekt zichzelf niet is. Iemand die gekneveld wordt door een bezettingsmacht. Hier spreekt een mens die onvrij is, gevangen, in beslag genomen, geketend door een kwade macht, die de macht van een mens te boven lijkt te gaan. Deze macht domineert op onverklaarbare wijze het leven van deze man die het op een schreeuwen zet. Het is de manier van dit verhaal om duidelijk te maken dat we hier te maken hebben met een gevecht. De universele en diep menselijke worsteling tussen wat goed is en wat niet goed is. Waarbij je soms hulp kunt gebruiken. Wat extra goede kracht nodig kunt hebben. In moeilijke tijden.
Van Jezus wordt verteld dat hij het contact met deze diep menselijke angsten en vragen niet uit de weg is gegaan. Eerder in zijn leven had Jezus zich teruggetrokken in de woestijn. Dagen en dagenlang was hij daar verdwenen. Veertig dagen. Daarna was hij weer teruggekomen. ‘Wat heb je daar gedaan, Jezus?’ ‘Ik ben er op de proef gesteld. Ik heb er geworsteld, gevochten.’ Had Jezus gezegevierd? Hoe was hij uit de strijd gekomen? ‘Ik leefde met de wilde dieren. En engelen zorgden voor me.’ Zo was Jezus teruggekeerd en had mensen uitgenodigd om met hem mee te gaan. We noemen ze leerlingen, discipelen. Met hen was Jezus in Kafarnaüm gekomen. Daar was hij naar de synagoge gegaan. Had er gesproken. Het had diepe indruk gemaakt. En toen was er iemand opgestaan, die was gaan schreeuwen. Nadat Jezus de demon had tegengesproken, ‘zwijg, ga weg uit die man’, had de kwade geest al schreeuwend de man verlaten. Trillend en beduusd was de man gaan zitten.
Stomverbaasd. Of nee, nogal verbijsterd, kun je beter zeggen. Nog meer onder de indruk, waren de bezoekers van de synagoge toen geweest. ‘Hier hebben we iemand die spreekt met gezag,’ werd er gezegd. Zelfs kwade machten luisteren naar hem en doen wat hij zegt.’
Volgens het evangelie van Marcus was dit Jezus’ eerste bevrijdende daad. Het liet een onuitwisbare indruk achter. Als iets hoopvols, zo werd het ook beleefd. Door dit verhaal hierover kunnen we daar ook in deze tijd iets van mee maken, van die indruk, van dat hoopvolle.
Maar hoe komt het dat wat Jezus zegt zo’n indruk maakt? Voor veel mensen is het alsof Jezus spreekt van binnenuit. Het is niet iemand die jou vanaf een afstandje toespreekt, zijn woorden raken aan onze angsten en vragen en laten daar licht over schijnen. Het is licht dat je innerlijk opent.
Ik zei het al: de inhoud van de leer die Jezus in de synagoge verkondigd wordt niet meegedeeld. Zijn leer is de bevrijding van iemand die gevangen was.